تهیه اطلس یخبندان های پاییزه و زمستانه در استان سیستان و بلوچستان

از مهمترین بلایای طبیعی که تهدیدکننده محصولات کشاورزی است، سرمازدگی است. لذا تعیین تاریخ وقوع یخبندان و دمای کمینه برای محافظت گیاهان در مقابل تنش سرمایی حائز اهمیت است. هدف از این پژوهش تهیه اطلس تاریخ وقوع یخبندان در استان سیستان و بلوچستان است. اطلاعات مورد استفاده شامل آمار دمای کمینه روزانه 14 ایستگاه همدید (سینوپتیک) و تبخیرسنجی بود. محدوده دمای بین 0 و 2- درجه سلسیوس به عنوان یخبندان ملایم، 2- و 4- به عنوان یخبندان متوسط و کمتر از 4- به عنوان یخبندان شدید در نظر گرفته شد. اولین و آخرین روزی که در آن نسبت به روز مبنا (در اینجا اول مهرماه)، سرماهای پاییزه و زمستانه رخ می دهد، یادداشت شده و تاریخ وقوع کمترین دمای کمینه نیز تعیین شد. سپس بهترین تابع توزیع تاریخ های وقوع به دست آمده با استفاده از نرم افزار smada 6 براساس کمینه جذر میانگین مربعات خطا (rmse) تعیین شد. در نهایت نقشه های خطوط هم مقدار تاریخ وقوع یخبندان های پاییزه و زمستانه با احتمال وقوع 70 درصد در محیط gis ترسیم شد. نتایج نشان داد تنوع دمایی در استان گسترده است به طوری که با وجود وقوع یخبندان های پاییزه و زمستانه، در برخی ایستگاه ها با قاطعیت می توان گفت یخبندانی اتفاق نخواهد افتاد. براساس نتایج، عمده یخبندان های ملایم، متوسط و شدید پاییزه در بازه زمانی روزهای 70 تا 90 (از اول مهرماه) اتفاق می افتد. البته در خصوص یخبندان های زمستانه نمی توان با اطمینان چنین بازه ای را تعیین کرد چراکه بازه گسترده ای از ابتدا تا انتهای فصل زمستان را به خود اختصاص داد. بررسی نتایج به دست آمده از دماهای کمینه مطلق ثبت شده در ایستگاه های منتخب نشان داد که در ایستگاه های جنوبی تر استان (چابهار، باهوکلات و پیشین) دمای کمتر از صفر طی دوره های آماری به وقوع نپیوسته و در سایر ایستگاه ها این پدیده به طور عمده طی روزهای 100 تا 125 رخ خواهدداد. به عبارت دیگر در این ایستگاه ها هر ساله در ماه های دی و بهمن انتظار وقوع یخبندان های زمستانه وجود دارد.